เบญจธาตุ (ธาตุทั้งห้า) ตกลงว่า ก่อเกิด กำเนิด หรือ แค่หนุน กับการแปลคำว่า เซิง หรือ แซ 生

ผังภาพด้านบนคงคุ้นตาดีสำหรับคนเรียนโหราศาสตร์จีน ตัวอักษรใหญ่ๆทั้งหมดห้าตัวนั้น แสดงชื่อของ ธาตุทั้งห้าตามวิชาโหราศาสตร์จีน ได้แก่ ธาตุดิน ธาตุทอง ธาตุน้ำ ธาตุไม้ และธาตุไฟ โดยมีเส้นเชื่อมต่อแต่ละธาตุร้อยไปหากันเป็นวงกลม เส้นนั้นแทนสภาวะหนุนเนื่องของธาตุ หรือที่บางตำราแปลไปว่า ให้กำเนิด อันมาจากอักษรจีนว่า 生 อ่านว่า เซิง หรือ แซ ในภาษาแต๊จิ๋ว ซึ่งมีประเด็นน่าศึกษาว่า เป็นการให้กำเนิด คือ ธาตุนึงเกิดธาตุนึงได้ หรือว่าเป็นแค่การหนุน คือการส่งเสริมกันแน่ ตรงนี้ถ้าเข้าใจผิดแปลผิด ก็จะทำนายดวงชะตาให้ใช้วิชาโหราศาสตร์จีน ตลอดจนฮวงจุ้ยผิดหมดเลย เพราะนี่คือ พื้นฐานแทบจะเกือบที่สุด ของวิชานี้่ 

ในพจนานุกรมจีน คำว่า เซิง  ● 生  shēng ㄕㄥˉ แปลความได้ราว 20 ความหมาย ดังนี้

1. การที่สรรพสิ่งใดๆก็ตามสามารถเจริญเติบโตขึ้นมา โดยใช้กลไกหรือปัจจัยหนึ่งๆเข้ามาทำหน้าที่เติมโตนั้น โดยที่กำลังพูดถึงสภาวะเริ่มต้นเติบโต หรือจุดแรกที่ได้แก่เกิดหรือวิวัฒน์ขึ้นมา (一切可以发育的物体在一定条件下具有了最初的体积和重量，并能发展长大：诞～。滋～。～长。) 2. ทำให้เกิด ก่อให้เกิด กำเนิด (造出：～产。) 3. มีชีวิตอยู่ มีสัญญาณชีวิต หรือปัจจัยที่ทำให้ดำรงชีพอยู่ (活的，有活力的：～存。～命。～物。～机。出～入死。舍～取义。) 4. คำย่อของสิ่งที่มีชีวิต (有生命的东西的简称：众～。丧～。卫～。) 5. การดำรงชีวิต ปัจจัยที่เอื้อต่อการดำรงชีวิต (生活，维持生活的：～计。～意。) 6. หนึ่งชีวิตที่ได้ดำรงอยู่ หรือ หนึ่งชาติที่ได้เกิดมา (整个生活阶段：一～。平～。今～。) 7. ก่อให้เกิด กระตุ้นให้เกิด เป็นเหตุให้เกิด (发出，起动：～病。～气。～效。～花之笔。谈笑风～。) 8. ทำให้ลุกไหม้ ทำให้ลุกโพลงขึ้น (使燃料燃烧起来：～火。) 9. พืขที่ให้ผลแล้วแต่ยังไม่สุก (植物果实不成熟：～瓜。) 10. ยังต้องต้มต่อไป หรือปรุงให้สุกต่อไป (未经烧煮或未烧煮熟的：～饭。～水。) 11. สิ่งที่ไม่เป็นปกติคุ้นชิน สิ่งที่ไม่ได้พบเห็นบ่อยๆ (不熟悉的，不常见的：～疏。～客。～字。陌～。) 12. ความไม่เคยชินหรือไม่ชำนาญ (不熟练的：～手。) 13. สิ่งที่ยังต้องรอการหลอมหล่อขึ้นรูป (未经炼制的。～铁。) 14. แข็ง แกร่ง (硬：态度～硬。～吞活剥。) 15. อย่างยิ่ง ลึก ร้าวลึก (甚，深：～怕。～疼。) 16. คนที่ยังอยู่ในวัยเล่าเรียน (正在学习的人：学～。门～。) 17. คนที่มีความรู้ดี หรือมีความรู้ความเชี่ยวชาญในความรู้หรือสาขาวิชานั้นๆ (有学问或有专业知识的人：儒～。医～。) 18. คำเรียกตัวละครผู้รับบทต่างๆ ในอุปรากรจีนฝ่ายผู้ชาย (传统戏剧里扮演男子的角色：小～。老～。武～。) 19. เป็นคำสร้อยท้าย (词尾：好～休养。) 20. เป็นแซ่-นามสกุลหนึ่งของคนจีน (姓。)

จะเห็นได้ว่าความหมายของคำว่า เซิง ที่หลายท่านมักใช้ไปแปล เรื่อง ฮวงจุ้ย ก็ดี เรื่อง โหราศาสตร์จีน ก็ดี ความจริงมีอยู่ทั้งหมด ยี่สิบ ความหมาย แต่เป็นความหมายเชิงคำกิริยา หรือก่อให้เกิดการกระทำนั้นราวๆ สองความหมาย ในข้อ 1 กับ 2 นั้น แต่ก็ยกมาแปลให้ทั้งหมดเพื่อให้เข้าใจความหมายโดยรวมว่า หมายถึงชีวิตด้วยก็ได้ ดังนั้นความสัมพันธ์แบบห้าธาตุเป็นความสัมพันธ์แบบที่มีชีวิตมีความเปลี่ยนแปรไปมาได้ จะหมายถึง ชั่วชีวิตนี้หนนึงก็ได้ ดังนั้น ห้าธาตุจึงไม่มีความหมายใดๆหากเราไม่ได้ชีวิตเกิดมาเป็นคนนี้จะศึกษาหรือมีความรู้เรื่องพวกนี้ไปก็เปล่าประโยชน์ เพราะห้าธาตุมุ่งเน้นที่สิ่งแวดล้อมก็จริง แต่ย้ำเอาร่างกายและจิตใจคนเป็นศูนย์กลาง ไม่ได้เอา สัตว์ หรือเทพยดาเป็นศูนย์กลางในการเรียนรู้ใดๆ ห้าธาตุ จะมีประโยชน์และมีคุณหรือศึกษาแล้วนำมาใช้ได้ก็ต่อเมื่อเป็นมนุษย์ เซิง ยังมีความหมายถึงการต่อไปต่อ ความยังไม่สุกงอม หรือยังไม่ตกผลึกใดๆ ก็สอดคล้องกับที่ได้บรรยายไปตอนต้นว่าเป็นเรื่องของความมีชีวิตและเปลี่ยนแปลงขึ้นไปแบบไม่มีสิ้นสุด จะหนุ่นก็ได้ จะแก่ก็ได้ แต่มีความผันแปรไปเรื่อยยังไม่ใช่ที่สุด หรืออาจหมายถึง ความสด แปลว่า ยังหาจุดสรุปหรือจุดหยุดลงไปไม่ได้ อรรถาธิบายเหล่านี้มาเพื่อให้ท่านเห็นความลึกซึ้งของอักษรจีนและเรื่องห้าธาตุว่า แม้นแต่คำๆเดียวก็ย้ำเรื่องสำคัญให้ได้พิจารณาเนืองๆ ถึงการ หนุนเนื่องนี้ว่า ควรมีลักษณะเช่นไรๆบ้าง ข้อนี้เป็นข้อสำคัญและแสดงให้เห็นว่า โหราศาสตร์จีนให้ความสำคัญกับสิ่งมีชีิวิตมากกว่าไม่มีชีวิต เคลื่อนไหวเติบโตได้มากกว่าที่เคลื่อนไหวไม่ได้ เซิง จึงเป็นตัวแทนของ ธาตุไม้ที่ความเจริญเติบโต ธาตุไฟที่ความเจริญวัยมีอายุหรือแก่ชราลง ธาตุดินที่ความต้องมีพลังงานบางอย่างเก็บไว้อยู่เพื่อใช้ในการเปลี่ยนแปร ธาตุทองที่สิ่งต่างๆต้องมีการวิวัฒน์ และธาตุน้ำที่สิ่งนั้นๆต้องมีการเชื่อมต่อกันไม่ขาดสาย ไหลเลื่อนดุจสายน้ำแต่ไม่ขาดสายลงไปเหมือนลมพัด ดังนั้น เราจะเอาคำว่า เซิง คำเดียวมาอธิบายสภาวะของห้าธาตุทั้งหมดก็ได้ หรือจะพูดว่า วิชาการเรื่องห้าธาตุ เน้นเรื่อง เซิงนี้ มากกว่า เค่อ หรือความสัมพันธ์อื่นๆก็ว่าได้ เพราะเป็นวิชาที่เรากำลังแสวงหา ความเจริญ ความก้าวหน้า การวิวัฒน์ จากความสัมพันธ์ในธรรมชาติของคนโบราณ ผมได้ยกเอาสองความหมายหลักของเซิงข้างต้น ลงมาแปลอย่างละเอียดด้านล่างนี้ ได้แก่

ความหมายข้อ 1 一切可以发育的物体在一定条件下具有了最初的体积和重量，并能发展长大：ความหมายที่หนึ่ง เป็นความหมายหลักของคำๆนี้ ซึ่งแปลเป็นไทยว่า จุด หรือ ปัจจัย หรือ ลักษณะของการที่ สิ่งซึ่งมีพื้นฐาน สามารถเติบโตได้ เจริญได้ มีพลังพื้นฐาน หรือแรงส่งพื้นฐาน หรือการก่อรูปร่างพื้นฐาน ที่สามารถพัฒนาได้ ที่สามารถเจริญได้ต่อไป ซึ่งหากจะแปลสั้นๆแปลว่า หนุนส่ง เช่น ธาตุไม้ ไม่ได้ คลอด หรือ ให้กำเนิด ไฟ ออกมา แต่ไม้เป็นปัจจัย ในการทำให้ ไฟลุกขึ้น เจริญขึ้น หรือเป็นเชื้อไฟ ทองก็ไม่ได้ก่อเกิด น้ำตามที่แปลกันเพี้ยนๆเป็นภาษาไทย แต่ว่า ทอง หนุน ไม้ ทั้งนี้ลองศึกษาจากบริบทตำราเก่าๆของจีน จะพบว่า ไม่ได้ใช้คำว่า เซิง ในความหมายว่า ก่อเกิด หรือทำให้เกิด แต่ใช้ในความหมายของ ความเป็น ปัจจัย ที่ไปกระตุ้น เพราะถ้าเราเรียนเรื่องความสัมพันธ์อวัยวะของจีน เราจะพบว่า ปอด ไม่ได้ สร้าง ไต ซึ่ง ปอดเป็นทอง ไตเป็นน้ำ ตามหลักปรัชญาจีน แต่การทำงานของปอด ส่งผลต่อไต ต่างหาก แบบนี้เป็นเบื้องต้นคร่าวๆ ผมเน้นย้ำเสมอถึงการที่ต้อง แปลภาษา ให้ถูกต้องตามหลักความหมาย ทั้งนี้ลำพังไม่ใช่แค่เปิด พจนานุกรมจีน ไทย แล้วจะแปลออกได้ คำบางคำในภาษาจีน มีความลึกซึ้งและกว้างขวางยิ่งนัก

ความหมายที่ 2  造出：～产。 เป็นความหมายที่สอง ข้างต้น ที่แปลว่า กำเนิด เกิด สร้างออกมา ทำออกมา

เพราะฉะนั้นคำว่า 生 เซิง ควรได้รับการแปลว่า เกื้อหนุน หนุน หนุนส่ง มากกว่าจะแปลเป็นคำว่ากำเนิด เพื่อแสดงให้เห็นว่ามีความจำเป็นต้องมีอีกธาตุนะ ไม่ใช่มีแค่ธาตุตัวนึง แล้วอีกตัวที่มีความสัมพันธ์แบบ เซิง จะงอกหรือเกิดออกมาได้เอง เช่น ดวงชะตาหรือฮวงจุ้ยที่มีธาตุไม้ เราไม่อาจแปลว่า มีธาตุไฟด้วยตราบใดที่การคำนวนหรือวัดออกมาแล้วไม่พบธาตุไฟ หากแต่เมื่อมีธาตุไฟแล้วเราบอกว่า ธาตุไม้ ทำหน้าที่ หนุน เกื้อหนุน แก่ธาตุไฟนั้นได้ ตรงนี้เป็นจุดใหญ่ที่มักเข้าใจกันผิดพลาดเรื่องการเติมธาตุหรือเรียกง่ายๆว่า เสริมดวง นั้น มักจะทำโดยการใช้ธาตุ หนุน หรือ ที่ไปแปลกันว่าธาตุก่อเกิดเป็นหลัก มากกว่าจะเติมธาตุที่ต้องการลงไปเสียอีก เช่น ดวงชะตาต้องการธาตุน้ำ แต่ความเห็นหลายสำนักกลับบอกว่าให้เติมธาตุทองเพื่อให้กำเนิดน้ำลงไปแทน เพราะเข้าใจผิดว่า มีธาตุทองแล้วย่อมกำเนิดน้ำ เติมทองลงไปได้ทั้งทองและน้ำ หรือ เติมธาตุทองลงไป ทำหน้าที่หนุนเสริมธาตุน้ำด้วย ป้องกันธาตุข่มกลับด้วย อันนี้แสดงว่ามองแต่เรื่อง ไช้ 财 มากเกินไป หรือยึดความสัมพันธ์แบบจับซิ้ง 十神 มากเกินไป ไม่ได้มองแบบทฤษฎีโดยรวมอย่างเข้าใจ ว่าการเลือกเติมหรือเลือกใช้แบบนี้เป็นเพียงแขนงหนึ่งเท่านั้น บางดวงชะตาที่ต้องเติมลักษณะนี้จะได้ผลก็ต่อเมื่อ ในดวงชะตาหรือฮวงจุ้ยนั้น เขามีธาตุน้ำอยู่เดิมแล้ว เราเติมธาตุทองลงไปเท่ากับ ได้ธาตุทอง และหนุนธาตุน้ำไปด้วย แต่หากในดวงชะตาทั้งหมดไม่มีธาตุน้ำเลย เราเติมธาตุทองลงไป ได้แต่ธาตุทองไม่มีวันได้ธาตุน้ำ ได้คุณของธาตุไม่ครบตามที่คิดว่าจะได้ ผมจึงเน้นย้ำมาตลอดว่าหากมีความรักความสนใจในวิชาโหราศาสตร์จีน ควรเล่าเรียนภาษาจีนพื้นฐานไว้ด้วย หรือ หาผู้รู้ที่ท่านรู้ภาษาจีนจริงๆในการอธิบาย จะได้ความหมายอย่างชัดเจน และเอาไปใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ไม่เข้าใจหลักการพื้นฐานผิดๆเพี้ยนๆ จนอาจนำไปสู่การต่อยอดหรือไปจินตนาการเกินวิชา สร้างข้อจำกัด หรือกำหนดความหมายนิยามของวิชา ในแง่ต่างๆที่ ตำราไม่ได้มีบัญญัติไว้ หรือเรียกว่า เอาความคิดตัวเองมาตั้งสำนักขึ้นเอง แบบนี้เท่ากับว่าไม่ใช่วิชาโหราศาสตร์จีน ไม่เป็นความผิดที่จะคิดเกินตำราหรือจะตั้งวิชาขึ้นมาเองครับ การค้นคว้าควรได้รับการต่อยอดไปเรื่อยๆ แต่ต้องบอกให้ชัด ว่านี่มาจากตำรา นี่มาจากการคิดเอง เพื่อคนรุ่นหลังที่มาใช้หรือพิสูจน์จะได้ไม่งงกันแบบสมัยนี้ว่า ทำไมสำนักนี้ตำรานี้ว่าอย่าง อีกที่่ว่าอีกอย่าง เช่นที่เป็นปัญหาในไทยยุคปีพระพุทธศักราช 2565 ที่ผมกำลังเขียนอยู่นี้ นับถอยหลังไปราว 40 ปีก็ยังมีปัญหาเช่นนี้อยู่

ถ้อยคำเล็กๆน้อยๆเราต้องพยายามเข้าใจให้ลึกซึ้งที่สุดและใช้ให้ถูกต้อง เหมือนการวางฮวงจุ้ยหรือดูดวงชะตาปรับแก้ จริงๆเราไม่ได้ไปเน้นที่ปรับแก้อะไรใหญ่ๆ คนเรามักจะเสียจากจุดเล็กๆน้อยๆที่มองไม่เห็นแต่ทำให้เกิดเสียหายใหญ่โตเสียมากกว่า ดังภาษิตจีนว่า 一毫千里 อี้.หาว.เชียน.หลี่ คลาดเคลื่อนหรือผิดไปแค่ หาวเดียว หรือประมาณเส้นผมบางๆ กลับทำให้เกิดการพลาดที่บานปลายใหญ่โตได้ เหมือนการยิงลูกศรที่เบนมาเพียงนิด ยิงออกไปด้วยความแรงกลับทำให้พลาดเป้าไปไกลได้ ดังนั้น อย่าได้ประมาทเรื่องเล็กๆน้อยๆ หรือเรียนรู้แบบเอาง่ายว่า โดยเฉพาะความหมายเรื่อง เซิง ใช้ตลอดในวิชาจีนว่าด้วยห้าธาตุทั้งปวง ไปถึงแพทย์แผนจีนด้วย ต้องหมั่นตรึกในใจเสมอถึงความหมายพื้นฐานว่า จริงๆ หมายถึงอะไร ดังที่ได้บรรยายมาพอสังเขปแต่เบื้องต้นนี้ 

ซินแซหลัว  8/6/2565

#หาธาต #เบญจธาต